سودان جنوبی علی‌رغم سابقه طولانی خود، در سال ۲۰۱۱ مستقل شد و آن را به جدیدترین کشور شناخته‌شده بین‌المللی در جهان تبدیل کرد. همچنین سودان، سودان جنوبی هم‌مرز با اتیوپی، اوگاندا و کنیا سه کشور از پنج کشور برتر تولید قهوه در آفریقا است.
در حالی که بسیاری بر این باورند که اتیوپی زادگاه قهوه است، یک مطالعه در سال ۲۰۲۱ نشان داد که قهوه عربیکا میتواند از سودان جنوبی نیز منشا گرفته باشد. اما در کمال تعجب قهوه اولین بار در سال ۲۰۱۵ از کشور صادر شد.
در نتیجه درگیری‌های جاری و جنگ‌های داخلی، بخش قهوه کشور در سال‌های پس از استقلال با مشکل مواجه بوده‌است. خوشبختانه، نشانه‌هایی وجود دارد که نشان می‌دهد صنعت قهوه در سودان جنوبی به زندگی خود باز گشته است، اگرچه کشور هنوز با چالش‌های بسیاری مواجه است.
من با چندین متخصص قهوه محلی و جهانی صحبت کردم تا بیشتر در مورد تاریخچه ژنتیکی قهوه در سودان جنوبی و همچنین بخش گسترده قهوه کشور یاد بگیرم.
نگاهی تخصصی به تولید قهوه کشور غنا
سودان جنوبی: خاستگاه دیگری برای قهوه عربیکا؟
از آنجایی که حجم صادرات این کشور برای مدتی طولانی کم بوده است، بسیاری از مردم از کشت قهوه در سودان جنوبی اطلاعی ندارند. بیشتر قهوه تولید شده در کشور در داخل کشور مصرف می‌شود. با این حال، یک مطالعه اخیر با عنوان اعتبارسنجی سودان جنوبی به عنوان مرکز منشأ قهوه عربیکا: پیامدهایی برای حفظ و بهبود محصول قهوه که در مجله Frontiers in Sustainable Food Systems منتشر شده است، نشان می دهد که شواهد تاریخی از رشد قهوه عربیکا در سودان جنوبی وجود دارد.
کریستف مونتانیون (Christophe Montagnon مدیر عامل شرکت RD2 Vision است که یک شرکت مشاوره تحقیقاتی و توسعه کشاورزی متمرکز بر قهوه است. او همچنین به این مقاله تحقیقاتی کمک کرده‌است.
او توضیح می‌دهد: ” اطلاعات بسیار کمی در مورد تنوع ژنتیکی قهوه عربیکا وجود دارد.” در ادبیات تاریخی نشانه‌هایی وجود دارد که نشان می‌دهد برخی درختان عربیکا به‌طور وحشی در سودان جنوبی در طول تاریخ رشد می‌کردند.»
با وجود این، Christophe می گوید که به طور گسترده ای پذیرفته شده است که اتیوپی تنها منشاء قهوه عربیکا بوده. او خاطرنشان می کند که آزمایش DNA ثابت کرده است که این ادعا بیش از حد ساده به نظر می‌رسد و میتواند واقعا اینطور نباشد.
او به من می‌گوید: ” وقتی DNA برخی از برگ‌های درختان قهوه در جنوب سودان را با برگ درختان قهوه در اتیوپی مقایسه کردیم، متوجه شدیم که DNA آنها کاملا متفاوت است.”
به گفته Christophe و همکارانش، عربیکا نیز مدتی است که بدون دخالت انسان به صورت وحشی در سودان جنوبی رشد کرده است.
او توضیح می دهد: “این دلیلی بر این است که درختان قهوه در سودان جنوبی از اتیوپی وارد این کشور نشده اند.”
سارادا کریشنان (Sarada Krishnan) مدیر اجرایی اتحادیه بین المللی قهوه زنان (IWCA) است. او همچنین به مقاله تحقیقاتی در مورد قهوه سودان جنوبی کمک کرد.
او می‌گوید که علی‌رغم اینکه کشور بیش از یک دهه پیش مرزهایش را ایجاد کرده‌است، قهوه آن از نظر ژنتیکی منحصر به فرد است.
او به من می گوید: «در نتیجه جدایی از جمعیت عربیکا اتیوپی، عربیکا سودان جنوبی از نظر ژنتیکی متمایز شده است». “با این حال، انواع مختلفی از این محصولات برای کاشت به سودان جنوبی آورده شدند، از جمله” قهوه سودان روم Sudan Rume “.
این گونه در حال حاضر در سایر نقاط کمربند قهوه از جمله کلمبیا رشد می کند.
قهوه کنیا: نگاهی به تاریخچه غنی و تنوع متمایز قهوه این کشور
کاشت بذر قهوه در سودان جنوبی
سودان جنوبی دارای آب و هوای منحصر به فرد و متمایز است که آن را برای رشد و نمو روبوستا و عربیکا ایده‌آل می‌سازد.
مناطق خشک‌تر در شمال برای رشد روبوستا مناسب‌تر هستند چون این گونه قادر به تحمل دماهای بالاتر و رشد در ارتفاعات پایین‌تر را دارد. با این حال، در بخش‌های جنوبی کشور، سطوح بالاتری از بارش و رطوبت وجود دارد که برای رشد گیاهان عربیکا مطلوب‌تر است.
برخی از قهوه عربیکا به طور طبیعی در فلات Boma رشد می‌کند که در شرق سودان جنوبی نزدیک مرز اتیوپی واقع شده‌است.
متاسفانه، علی‌رغم ظرفیت آن برای رشد قهوه با کیفیت بالقوه بالا، بخش قهوه سودان جنوبی در نتیجه ادامه درگیری‌ها سقوط کرده است.
دلفین بورسو (Delphine Bourseau) مدیر روابط جهانی نسپرسو است. او توضیح می‌دهد که چگونه احزاب خارجی به احیای صنعت قهوه کشور کمک کرده‌اند.
او می‌گوید: ” به دنبال کسب استقلال در سال ۲۰۱۱، نسپرسو، با هم‌کاری شرکت غیر انتفاعی TechnoServe ، برنامه‌هایی را برای حمایت از کشاورزان صاحب مزارع قهوه کوچک در جنوب غربی شهرستان Yei را آغاز کرد.” او افزود: ” هدف از این برنامه‌ها احیای صنعت قهوه این کشور است که نزدیک به چند دهه درگیری با تمرکز بر روی پایداری از بین رفته‌است.”
شهرستان Yei نزدیک به مرزهای کشور با جمهوری دموکراتیک کنگو و اوگاندا است، و در نتیجه به عنوان مرکز تجارت بین این سه کشور عمل کرده‌است. همچنین در چند سال گذشته شاهد رونق مجدد در تولید قهوه بوده است. علاوه بر این، در حالی که آب و هوا در اینجا بیشتر برای رشد گیاه عربیکا مناسب است، روبوستا در واقع بین کشاورزان رایج تر است.
نگاهی تخصصی به تولید و جایگاه قهوه آنگولا
چگونه قهوه مبادله و مصرف می‌شود؟
قهوه از دهه ۱۹۲۰ در شهر Yei در حال رشد بوده‌است. در حال حاضر، حدود ۱۰۰۰ کشاورز صاحب زمین کوچک در این منطقه وجود دارند که قهوه را کشت و آن می‌فروشند.
از نظر تاریخی، فرآوری طبیعی در سودان جنوبی محبوب بوده‌است.
با این حال، در سال های اخیر کشاورزان از تولید بیشتر قهوه با فرآوری شسته نیز حمایت کرده اند.
“پل استوارت (Paul Stewart)” مدیر جهانی قهوه در “TechnoServe ” است. او به من می‌گوید که از سال ۲۰۱۶، درگیری‌های جاری مانع از عملیات فرآوری شسته در جنوب سودان شده‌است.
او می‌گوید: ” تعاونی‌ها نتوانسته اند کارخانه‌هایی برای فرآوری مرطوب قهوه ها ایجاد کنند، به همین دلیل کشاورزان از روش فرآوری طبیعی (خشک) استفاده میکنند و آن را در بازار محلی می‌فروشند.”
” خوشبختانه، قیمت‌هایی که کشاورزان در حال حاضر می‌توانند به دست آورند خوب هستند، عمدتا به این دلیل که وارد کردن قهوه به سودان جنوبی بسیار دشوار است.”
سیستم تجارت قهوه این کشور نسبتا ساده است. کشاورزان قهوه خود را قبل از اینکه در سراسر کشور به فروش برسد، به تجار می‌فروشند. بازار “آزاد” است، به این معنی که کشاورزان می‌توانند قهوه خود را به هر کسی که محدودیت کمی دارد بفروشند.
در حالی که برخی از قهوه سودان جنوبی برای مصرف بین‌المللی صادر می‌شود، این یک حجم بسیار کوچک است. به مدت تقریباً چهار سال از سال ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۶، نسپرسو تمام قهوه تولید شده برای صادرات بین المللی در کشور را خریداری کرد و آن را در سراسر اروپا و ایالات متحده به عنوان بخشی از خط کپسول “نسخه محدود Grand Cru SULUJA ti Sudan South” به فروش رساند.
Paul می‌گوید: مردم سودان جنوبی قهوه می‌نوشند. ” با این حال، بیشتر قهوه از اوگاندا وارد این کشور می‌شود.
همه قهوه تولید شده در سودان جنوبی به صورت محلی مصرف می‌شود و بیشتر آن در خانه مصرف می‌شود. مردم قهوه سبز می‌خرند و خودشان آن را برشت میکنند.”
در این مورد، مردم قهوه را در یک ماهی‌تابه بزرگ روی شعله برشت میکنند. بعد از این که دانه ها برشته شده سرد شدند، با استفاده از هاون، قهوه ها را آسیاب میکنند. فلفل سیاه یا زنجبیل آسیاب شده اغلب قبل از جوشاندن قهوه به آن اضافه می شود.
قهوه روبوستا که در سودان جنوبی رشد می‌کند، معطر، با طعم ملایم، چوبی و بادی متعادل دارد.
تهدیدی برای تنوع ژنتیکی قهوه در سودان جنوبی
همانند بیشتر جنبه‌های زندگی در جنوب سودان، تولید قهوه نیز در نتیجه درگیری‌های مداوم و بی‌ثباتی سیاسی آسیب‌دیده است.
کریستف به من می گوید: “جمعیت وحشی عربیکا در خطر انقراض است.” ” این یک وضعیت متناقض است، چرا که همزمان با کشف تنوع ژنتیکی عربیکای کشور، ما در معرض خطر از دست دادن آن نیز هستیم.”
کریستف اضافه می‌کند که این نیز نتیجه تاثیرات تغییر اقلیم و جنگل‌زدایی است. به دلیل این عوامل، محققان قادر به کسب اطلاعات ژنتیکی بیشتر در مورد درختان عربیکا وحشی سودان جنوبی نیستند.
غلبه بر چالش‌های موجود در صنعت قهوه سودان جنوبی
در نتیجه درگیری‌های جاری در کشور، تمرکز بر روی توسعه زیرساخت‌ها، دسترسی به زمین، و بهبود شیوه‌های کشاورزی در جنوب سودان وجود نداشته است. علاوه بر این، فقدان سرمایه‌گذاری دولتی و خصوصی در بخش قهوه سودان جنوبی از هر گونه توسعه بیشتر جلوگیری کرده‌است.
Delphine توضیح می‌دهد: ” چالش اصلی امروز وضعیت سیاسی بی‌ثبات در کشور است، که به اکثر بازارهای جهانی اجازه نمی‌دهد تا از سودان جنوبی قهوه تهیه کنند.” ” ما امیدواریم که با تثبیت وضعیت، بتوانیم برنامه خود را مجددا آغاز کنیم.”
بسیاری از کشاورزان به دلیل خشونت از مناطق کشت قهوه فرار کرده‌اند که به این معنی است که تولید قهوه تقریبا به طور کامل متوقف شده‌است. این کمبود نیروی کار همچنین با مهاجرت جوانان به شهرها در جستجوی فرصت‌های شغلی تشدید می‌شود.
با این حال، برخی وعده‌ها برای بخش قهوه کشور وجود دارد. در مناطق دورافتاده , اطلاعات مربوط به کاشت درختان قهوه و مالچ پاشی ( اعمال لایه ای از مواد روی سطح خاک ) به صورت را یگان از طریق ایستگاه های رادیویی با کشاورزان به اشتراک گذاشته می شود . این امر به ویژه برای کشاورزانی که تجربه کمتری دارند و هیچ نوع آموزش رسمی ندیده اند، مفید است.
Paul می گوید: «ما مشتاقیم که برگردیم و به کشاورزان کمک کنیم تا کارخانه های مرطوب را دوباره راه اندازی کنند تا بتوانند قهوه صادر کنند. ” فرصت بزرگی برای رشد این بخش وجود دارد.
او در پایان گفت: “ما به ارائه مشاوره و حمایت از نهالستان هایی که توسط گروه های کشاورز و کارآفرینان محلی برای تولید نهال قهوه اداره می شوند، ادامه می دهیم.”
علاوه بر این، با ادامه مذاکرات صلح در کشور، کشاورزان می‌توانند در سال‌های آینده صادرات خود را ازسر بگیرند. در آینده، این کشور میتواند به پتانسیل خود عمل کند و تولید قهوه میتواند امنیت شغلی و امرار معاش هزاران نفر را تامین کند.
در نهایت اگر اوضاع بهبود یابد، سودان جنوبی میتواند در سال‌های آینده به یک منبع مهم قهوه تبدیل شود. با این حال، برای این که این اتفاق بیافتد، درگیری در کشور قطعا باید به پایان برسد.
